27
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1

۱۱ . تا حدّ ممكن ، مى‏كوشيم تا واژگان پيچيده و دور از ذهن را شرح دهيم‏
و براى اين كار ، به كتاب‏هاى اصلى لغت و غريب الحديث (مانند : النهاية ى ابن اثير ، الصحاح جوهرى ، القاموس المحيط فيروزآبادى ، المصباح المنير فيّومى ، مفردات ألفاظ القرآن راغب) و ديگر منابع معتبر ، تكيه مى‏كنيم. به هر روى، سعى داريم كه معناى مناسب را شكار كنيم - البته اگر چنين تعبيرى درست باشد - و از ميان معانى متعدّدى كه گاه براى يك واژه ذكر مى‏شود ، معناى متناسب با سياق حديث را برگزينيم.
در شرح پاره‏اى عبارات و تركيبات پيچيده ، از كتاب‏هايى كه متون حديثى را شرح كرده‏اند (مانند : مرآة العقول ، الوافى ، توضيحات مجلسى در بحار الأنوار ، شرح نهج البلاغة ى ابن ابى الحديد ، فتح البارى و جز اينها) نيز كمك مى‏گيريم. ۱
۱۲ . اَعلام اشخاص و اَعلام جغرافيايى ، دو مورد ديگرى است كه به شرح آنها اهتمام داريم و از طريق كتب انساب و تَراجِم و منابع جغرافيايى و جغرافياى تاريخى (نظير معجم البلدان) ۲و همچنين نقشه‏هاى جديد - كه به سفارش ما ، توسط متخصصان تهيه مى‏شوند - ، به توضيح اين موارد مى‏پردازيم.

ب - تنظيم پاورقى‏ها

۱ . تنظيم منابع (مصادر) در پانوشت‏ها، بر پايه ميزان اعتبار منابع ، صورت

1.در ويرايش فارسى و بازبينى ترجمه، به ضرورت، به گروه ديگرى از منابع نيز مراجعه شده است، از جمله براى شرح لغات، به: لسان العرب، معجم مقاييس اللغة، غريب الحديث هِرَوى و ابن قُتَيبه و بُستى و حَربى و سَرَقُسطى، الفائق ، الطراز يحيى بن حمزه، تاج العروس، تاج المصادر بيهقى، منتهى الأرب و برخى كتاب‏هاى مرجع فارسى، و براى شرح عبارات و تركيبات پيچيده، به: المَجازات القرآنية، المَجازات النبوية، الطراز سيّد على خان مدنى و الديباج الوضىّ، گر چه غالباً ذكر منبع، امكان‏پذير نبوده است.

2.در ويرايش فارسى و بازبينى ترجمه، به ضرورت، به گروه ديگرى از منابع جغرافيايى و جغرافياى تاريخى نيز مراجعه شده است، از جمله: جغرافياى تاريخى سرزمين‏هاى خلافت شرقى، جغرافياى تاريخى كشورهاى اسلامى، كليات جغرافياى طبيعى و تاريخى ايران و فرهنگ اَعلام جغرافيايى - تاريخى در حديث و سيره نبوى، گر چه غالباً ذكر منبع، امكان‏پذير نبوده است.


شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
26

در فهم پاره‏اى شناسه‏ها و خصوصيات حديث - كه به خواننده در فهم فضاى حديث ، كمك مى‏كنند - ، مفيد است.
۸ . قبلاً گفتيم كه معيار انتخاب هر متن از ميان متون ، قوّت و فراگير بودن آن است ؛ امّا با اين حال ، گاه متن برگزيده ، داراى پاره‏اى اغلاط ناشى از تصحيف يا سهو راويان است. در اين گونه موارد ، سعى كرده‏ايم كه آن اغلاط را به اقتضاى نوع غلط ، از طريق مراجعه به چاپ‏هاى مختلف منبع يا مراجعه به كتاب‏هاى واسطه (مثل بحار الأنوار) ، رفع و تصحيح كنيم ، البته در صورتى كه اين كتاب‏ها از منبع ما نقل كرده باشند ؛ چرا كه در اين صورت ، به منزله نسخه‏اى از نسخه‏هاى منبع به شمار مى‏آيند ، و اگر منبع واسطه‏اى موجود نبود ، با مراجعه به منابع ديگر و تأييد گرفتن از آنها ، رفع و اصلاح ، انجام مى‏گيرد .
در همه اين موارد ، امانتدارى علمى رعايت مى‏گردد و به جد ، سعى مى‏شود كه از بازى با متن ، پرهيز گردد و توضيحات لازم ، در پانوشت آورده شود ، مگر در موردى كه تصحيف ، قطعى باشد . در اين صورت ، آن را در متن ، تصحيح مى‏كنيم و به مورد اشتباه ، در پانوشت ، اشاره مى‏نماييم.
۹ . در صورت وجود توضيحاتى در وسط متن برگزيده كه ربطى به موضوع نداشته باشند، از ذكر آنها خوددارى و به جاى آنها ، سه نقطه گذاشته مى‏شود. البته ، در متن‏هاى كوتاه ، بنا بر آوردن تمامِ نقل است ، هر چند در لابه‏لاى آنها ، توضيحاتى آمده باشد كه ربطى به موضوع ندارد . اين كار ، براى اجتناب از تقطيع متن، صورت مى‏گيرد ، مگر آن كه مجبور به تقطيع آن شده باشيم.
۱۰ . افزوده‏هاى ميان دو قلّاب (كروشه) از ماست ، خواه اين افزوده‏ها براى بيان مرجع ضمير غايب (مستتر يا بارز) باشد يا هر توضيح ديگرى و افزوده‏هاى ميان دو هلال (پرانتز) ، در متن عربى ، از منبع است ، خواه نسخه بدل باشد يا جز آن .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 118555
صفحه از 500
پرینت  ارسال به