127
دانشنامه قرآن و حديث 9

عبارت اند از :

۱ . به كار گيرى انديشه و شناخت آفريدگار

قرآن كريم ، در ادامه تبيين مراحل آفرينش انسان ، تصريح مى فرمايد :
«هُوَ الَّذِى خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلاً ثُمَّ لِتَبْلُغُواْ أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُواْ شُيُوخًا وَ مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى مِن قَبْلُ وَ لِتَبْلُغُواْ أَجَلاً مُّسَمًّى وَ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ . ۱
او كسى است كه شما را از خاك ، سپس از نطفه ، و سپس از خون بسته آفريد و شما را به صورت كودك در آورد تا شما را به كمال قوّت برساند، و تا سالمند شويد ـ و از ميان شما بعضى مرگ پيش رس مى يابد ـ و تا [ در نهايت] به مدّتى مقرّر برسيد ، و اميد كه در انديشه فرو رويد»
.
همچنين در باره هدف و حكمت نهايى آفرينش جهان مى فرمايد :
«اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ قَدِيرٌ وَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عِلْمَا . ۲
خداوند ، كسى است كه هفت آسمان را و زمين را به همان گونه [هفت زمين ]آفريد فرمان ، از ميان آنها پديد مى آيد، تا بدانيد كه خداوند بر هر چيزى تواناست ، و به راستى كه دانش او ، هر چيزى را در بر گرفته است»
.
تأمّل در اين دو آيه شريف ، نشان مى دهد كه از نگاه قرآن ، فلسفه آفرينش انسان و جهان ، خداشناسى است ، چنان كه امام حسين عليه السلام نيز مى فرمايد :
ما خَلَقَ العِبادَ إلّا لِيَعرِفوهُ . ۳
بندگان را نيافريد ، مگر براى اين كه او را بشناسند .

1.غافر: آيه ۶۷. نيز، ر . ك: ص۱۰۵ (انسان/فصل چهارم/آفرينش انسان براى خرد ورزى و شناخت خدا).

2.طلاق : آيه ۱۲ .

3.ر . ك : ص ۱۱۴ ح ۱۰۱ .


دانشنامه قرآن و حديث 9
126

تحليلى در باره حكمت آفرينش انسان

آيات و احاديثى كه موضوع آنها حكمت آفرينش انسان است ، به سه دسته تقسيم مى شوند :
دسته اوّل ، آيات و احاديثى كه تأكيد مى كنند خلقت انسان ، بيهوده و عبث نيست ؛ بلكه داراى هدف و حكمت است ، مانند اين آيه :
«أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ . ۱
آيا گمان بُرده ايد كه شما را بيهوده آفريده ايم و به سوى ما باز نمى گرديد ؟!»
.
دسته دوم ، احاديثى كه دلالت دارند بر اين كه آفرينش انسان ، سودى براى آفريدگار ندارد ، مانند اين حديث :
لَم تَخلُقِ الخَلقَ لِوَحشَةٍ ، وَ لَا استَعمَلتَهُم لِمَنفَعَةٍ . ۲
آفريده ها را براى تنهايى نيافريدى ، و براى سودى هم آنها را به كار
نگرفتى .

دسته سوم ، آيات و احاديثى كه حكمت آفرينش انسان را بيان كرده اند كه با تأمّل در آنها مى توان گفت كه آفرينش انسان ، داراى پنج حكمت است . اين حكمت ها

1.وفي بعض المصادر : نضر بن الصباح .

2.مؤمنون : آيه ۱۱۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 9
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 75010
صفحه از 611
پرینت  ارسال به