249
حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام

۶ . گناهانى كه در شمارى از احاديث اهل بيت عليهم السلام، به كبيره بودن آنها تصريح شده است،۱ عبارت اند از :
۱ . شرك و كفر، ۲ . نااميدى از رحمت خدا، ۳ . احساس امنيت از مكر خدا، ۴ . نافرمانى كردن از والدين، ۵ . آدم‏كشى، ۶ . اتّهام زدن به زنان پاك‏دامن، ۷ . خوردن مال يتيم، ۸ . فرار از جنگ، ۹ . رباخوارى، ۱۰ . جادوگرى، ۱۱ . زنا، ۱۲ . لواط، ۱۳ . قسم خوردن دروغ، ۱۴ . خيانت كردن، ۱۵ . زكات ندادن، ۱۶ . كذب و كتمان در شهادت، ۱۷ . شرابخوارى، ۱۸ . نماز نخواندن، ۱۹ . عهدشكنى، ۲۰ . قطع رحم، ۲۱ . دزدى، ۲۲ . خوردن مردار و خون، ۲۳ . خوردن گوشت خوك، ۲۴ . قماربازى، ۲۵ . كم‏فروشى، ۲۶ . همكارى با ستمگران، ۲۷ . يارى نكردن ستم‏ديدگان، ۲۸ . ادا نكردن حقوق بدون عذر، ۲۹ . دروغگويى، ۳۰ . تكبّر، ۳۱ . اسراف، ۳۲ . بى اعتنايى به حج و ترك آن، ۳۳ . جنگ با اولياى خدا، ۳۴ . اشتغال به لهو و لعب، ۳۵ . اصرار بر گناهان صغيره، ۳۶ . انكار ما أنزل اللَّه (انكار آنچه خداوند نازل كرده است) ، ۳۷ . دروغ بستن بر خدا و پيامبر و اوصيا، ۳۸ . انكار حقّ اهل بيت عليهم السلام، ۳۹ . تعرّب بعد الهجرة (ارتداد و ارتجاع پس از دين‏مدارى)، ۴۰ . تخلّف در عمل به وصيّت، ۴۱ . شكستن حرم امن الهى،۲ ۴۲ . بردن آبروى مؤمن،۳ ۴۳ . بدگمانى به خدا . ۴

1.عمده اين احاديث، در كتاب وسائل الشيعة (ج ۱۵ ص ۳۱۸ باب «تعيين الكبائر التى يجب اجتنابها») آمده‏اند. همچنين شمارى از گناهان كبيره در تحرير الوسيلةى امام خمينى رحمه اللَّه عليه در تبيين شرايط امام جماعت بيان شده اند. گفتنى است كه استخراج و جمع‏بندى اين روايات توسط جناب آقاى اميرحسين ملك‏پور از پژوهشگران دار الحديث انجام گرفته است.

2.ر . ك : الكافي : ج ۲ ص ۲۱۷ ح ۲۴ و ص ۲۱۶ ح ۲۱ ، تهذيب الأحكام : ج ۴ ص ۱۴۹ ح ۴۱۷ ، كتاب من لايحضره الفقيه : ج ۳ ص ۳۶۶ ح ۱۷۴۵ و ص ۳۶۷ ح ۱۷۴۶ و ص ۳۷۲ ح ۱۷۵۵ و ج ۴ ص ۱۸۴ ح ۵۴۲۰ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۲۵ ، كنز الفوائد : ص ۱۸۴ .

3.سنن أبى داوود : ج ۴ ص ۲۶۹ ح ۴۸۷۷ .

4.الفردوس : ج ۱ ص ۳۶۴ ح ۱۴۶۹ ، كنز العمّال : ج ۳ ص ۱۳۵ ح ۵۸۴۹ .


حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
248

بعضى از كباير، بزرگ‏تر يا مانند آن است ، يا عقل حكم مى‏كند كه كبيره است ، يا در اذهان دين‏مداران ، بزرگ شمرده مى‏شود ، يا نصّى (آيه و روايتى) وارد شده كه كبيره است .۱
۵ . علّامه طباطبايى رضى اللَّه عنه در تفسير آيه ۳۱ از سوره نساء، پس از بيان حديثى كه در متن از حضرت عبد العظيم عليه السلام آورديم، مى‏فرمايد :
قريب به همين معنا، از اهل سنّت ، و منسوب به ابن عبّاس ، روايت شده است .
از اين روايت، دو چيز به دست مى‏آيد :
اوّل آن كه: گناه كبيره، گناهى است كه نهى سخت در آن باشد ، به وعده به آتش يا اصرار در نهى ، در قرآن يا در روايت ، همان طور كه از موارد استدلال حضرت عليه السلام معلوم مى‏شود و ضمناً معنى حديث كافى : «كبيره آن است كه خدا آتش را به سبب آن، واجب كند» ظاهر گرديد . پس واجب كردن و وعده آتش، اعم است از آن كه در قرآن باشد يا در روايت پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله .
گمان مى‏كنم كه آنچه از ابن عبّاس نقل شده هم همين طور و اعم از تصريح و تلويح در قرآن يا احاديث باشد و شاهد بر اين ، روايت ابن عبّاس (در تفسير طبرى) است : «كبيره هر گناهى است كه خداوند با آتش يا غضب يا لعنت يا عذاب ، آن را ختم كرده باشد» ، و مبيّن مى‏گردد كه روايت ديگر وى (در تفسير طبرى و غير آن) : «هر آنچه را كه خداوند نهى فرموده، كبيره است»، مخالفت در معناى كبيره نيست ؛ بلكه منظور، بزرگ نمودن همه گناهان است بالنسبه به حقارت انسان در مقابل عظمت پروردگار .
دوم ، آن كه: منحصر كردن گناهان كبيره در روايات گذشته و آينده يا در هشت يا در نُه عدد - كه در برخى روايات نبوى از طريق اهل سنّت رسيده - ، يا در بيست عدد (مثل همين روايت سابق) ، يا در هفتاد (مثل روايات ديگر) ، همه و همه به مناسبت اختلاف در بزرگى و كوچكى گناهان است ، همان طور كه از جمله امام عليه السلام : «و بزرگ‏تر از همه گناهان، شرك است» استفاده مى‏شود .۲

1.تحرير الوسيلة : ج ۱ ص ۲۱۴ .

2.ترجمه تفسير الميزان : ج ۴ ص ۴۹۶ - ۴۹۷ .

  • نام منبع :
    حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 96920
صفحه از 339
پرینت  ارسال به