كه تو بر دو فرشته نگهبان اعمالت نوشتهاى املا مىكنى . پس سخنانى بگو كه برايت سودمند باشد و از سخنان بيهوده، دم فرو بند» .
ترجمه حديث ۸۲
۰.حضرت عبد العظيم عليه السلام - به سند خود - : امام زين العابدين عليه السلام فرمود : «سزاوار نيست كه هر چه دلت خواست، بر زبان آورى ؛ زيرا خداوند فرموده : (چيزى را كه بدان علم ندارى، پيروى نكن) و پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود : "خداوند رحمت كند بندهاى را كه خيرى بر زبان جارى سازد و از آن سودمند گردد، يا ساكت شود تا سالم بماند!"» .
شرح
حديث شماره ۸۱ ، اشاره دارد به آياتى از سوره ق :
(إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ * مَّا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ .۱ آن گاه كه دو [فرشته] دريافت كننده ، از راست و چپ مراقب نشستهاند، [آدمى ]هيچ سخنى را بر زبان نمىآورد، جز آن كه مراقبى نزد اوست و آن را ضبط مىكند) .
حديث شماره ۸۲ نيز درباره مراقبت در گفتار است ، علاوه بر نكاتى كه پيش از اين ، در شرح حديث شماره ۷۶ و ۷۷ گذشت ، در تبيين دو حديثِ ياد شده ، مىتوان به اين نكات، اشاره كرد :
۱ . در روايتى، امام صادق عليه السلام در باره مأموريت فرشتگانِ همراه انسان مىفرمايد :
ما مِن أحَدٍ إلّا وَ مَعَهُ مَلَكَانِ يَكتُبانِ ما يَلفِظُهُ ، ثُمَّ يَرفَعانِ ذلِكَ إلى المَلَكَينِ فَوقَهُما فَيُثبِتانِ ما كانَ مِن خَيرٍ وَ شَرٍّ وَ يُلقِيانِ ما سِوى ذلِكَ .۲هيچ كس نيست، مگر اين كه دو فرشته همراه او هستند كه هر چه رابگويد، مىنويسند . سپس نوشته خود را تحويل دو فرشته بالاتر از خود مىدهند . آنها آنچه را كه نيك و بد است، ثبت مىكنند و ديگر مطالب را رها مىكنند .
بدين سان، بيهودهگويى، علاوه بر اين كه موجب هدر رفتن بخشى از سرمايه گرانبهاى عمر انسان مىشود ، مايه رنجش كرام الكاتبين نيز مىگردد .
۲ . فرشتگان ، نه تنها سخنان انسان را در نامه عمل او ثبت مىكنند، بلكه همه اعمال و حتّى نفسهاى آدمى را ثبت و ضبط مىنمايند .
بنا بر اين، اين كه در آيه و حديث ياد شده، فقط به «ثبت الفاظ» اشاره شده به دليل نقش بسيار مؤثّر مراقبت از زبان در پيشگيرى از گناهان است . در حديثى، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله مىفرمايد:
لا يَسلَمُ أحَدٌ مِنَ الذُّنوبِ حَتّى يَخزُنَ لِسانَهُ .۳
هيچ كس از گناهانْ در امان نمىمانَد، مگر آن كه زبانش را نگهدارد .
