رواياتی داريم که به طور عمومی و کلی، ياری رساندن به برادر مسلمان را توصيه کرده و آثار ارزشمندی برای آن برشمرده است. برای نمونه، پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرمايد: «من نصر اخاه المسلم وهو يستطيع ذلک نصره اللّه‏ فی الدنيا والآخره؛^۱ هر کس برادر مسلمانش را ياری کند و می‏تواند چنين کند، خداوند او را در دنيا و آخرت ياری می‏رساند». همين معنا با الفاظی ديگر از پيامبر خدا صلی الله علیه و آله اين‌گونه نقل شده است: «اللّه‏ فی عون المومن ما کان المؤمن فی عون أخيه؛^۲ خداوند در کار کمک به مؤمن است تا آنگاه که او در حال کمک به برادرش است». همان‌گونه که از معنای اين دو روايت که نقل‏های مشابه ديگری نيز دارند، هويداست، کمک و همياری، مطلق است و هيچ قيدی ندارد. اين بدان معناست که هرگونه ياری و کمک رساندن، مطلوب دين اسلام است. با اين‌همه، برخی ياری رساندن‏ها بيشتر توصيه شده است که به آن‌ها اشاره‏ و بر این نکته تأکيد می‏کنيم که روايات، درواقع مصداق‏هايی برای مفهوم کلی تعاون در «برّ و تقوا» ارائه می‏کنند، نه آنکه مفهوم تعاون و همیاری را به این موارد منحصر و محدود کنند. زیرا آیه، مطلق است و پیام آن این است که هرچه نيکی و تقوا باشد، همياری و همکاری در آن مطلوب است و بدین سان يکی از اصلی‌ترین پايه‏های ارتباط اجتماعی را بنيان می‏نهد.

ياریِ دادخواهان

يکی از مصاديق مهم ياری رساندن به دادخواهان، دستگيری از مظلومان و ياری دادن آن‌ها در برابر ظالم است. در روابط اجتماعی، گاه رابطه

تقوای يکديگر ياری رسانند. قرآن انتظار ندارد که افراد در جامعه اسلامی، تنها و جدا و در گوشه‌ای، به خود بينديشند و به خود بپردازند و نيکی را جدا و تنها پی بگیرند. قرآن در مجموع دو آيه ۱۷۷ سوره بقره و ۲ سوره مائده می‏فرمايد که اگر به انفاق مالی برای فرستادن عروسی به خانه بخت نیاز است، اگر به جمع‌آوری کمک برای درمان کسی احتیاج هست و اگر دستگيری فقير و بينوايی لازم است، همه بکوشند. اين همکاری و همياری اجتماعی، در سهولت کار تأثیر دارد، بار گران و سنگين کمک‌های بزرگ را از دوش يک نفر برمی‌دارد و پیوند‌های اجتماعی صميمی و دوستی‏های عميقی پديد می‏آورد که شهد شيرين آن در کام آنان که پا به عرصه همیاری گذارده‏اند، تا سال‌ها باقی می‏ماند. ارتباط‏های شيرين و صميمی اعضای انجمن‏های مبارزه با فقر، پيوندهای ژرف روحانيونی که برای تبليغ و تعميق باورهای دينی به روستاها و شهرهای دور و نزديک سفر کرده‏اند و تا سال‌ها بعد با هم دوست و به يکديگر وفادار مانده‏اند، دوستی پایدار بسيجيانی که با هم در قطار به جبهه رفته و روزها و شب‏ها با هم در سنگری آرميده‏اند، و رابطه‏های هنوز عميق کسانی که با هم به کمک روستاييان رفته و در کار کشت و برداشت، يا راهسازی و پل زدن بر رودخانه‏ها و راه‏های صعب‌العبور به همديگر ياری داده‏اند، همه نمونه‏های بارز و تصديق‌کننده اين نکته است که همياری و همکاری اجتماعی برای تحقق کارهای نيک، افزون بر اثرگذاری بيشتر در صحنه تحقق آن، آثاری بس عميق در عرصه ارتباط‏های اجتماعی می‏نهد.

اکنون چند عرصه برای همکاری و همياری اجتماعی از نگاه روايات را فراپيش می‏نهیم. گفتنی است اين نمونه‏ها، به‌هيچ‌روی محدودکننده اين
همياری نيستند و فقط از سر مثال زدن، به آن‌ها اشاره شده است؛ زیرا