( ۲ )

پاسخ‏هاى امام عليه السلام به خطرناك توصيف كردن سفر به كوفه‏

بررسى گزارش‏هايى كه در منابع تاريخى در اين زمينه آمده‏اند ،^۱ نشان مى‏دهد كه افراد مختلفى با انگيزه‏هاى گوناگون، مى‏خواستند تا امام حسين عليه السلام را از سفر به عراق ، منصرف كنند : برخى مستقيماً از يزيد ، دستور ممانعت داشتند . برخى غير مستقيم، عامل اجرايى او بودند . برخى ضمن علاقه‏مندى به امام عليه السلام در جهت اجراى خواست حكومت يزيد، عمل مى‏كردند ، شمارى به خاطر پيشگويى‏هايى كه از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در باره شهادت ايشان شنيده بودند ، از اين سفر احساس خطر مى‏كردند ، برخى مى‏خواستند كه امام عليه السلام هم مانند آنها عافيت‏طلبى را پيشه سازد و در نهايت، برخى هم انگيزه‏اى جز علاقه‏مندى به امام عليه السلام نداشتند .

براى تحليل پاسخ‏هاى امام عليه السلام به كسانى كه با خطرناك توصيف كردن سفر به كوفه، تلاش مى‏كردند تا امام عليه السلام را از اين سفر منصرف كنند ، بايد توجّه داشت - همان طور كه پيش از اين گفتيم - ، هدف امام عليه السلام از سفر به كوفه، در درجه نخست، تأسيس حكومت اسلامى و در مرتبه بعد، سست كردن پايه‏هاى حكومت اموى و دفاع از اساس اسلام به قيمت شهادت خود و عزيزانش بود . بنا بر اين، تحقّق اين هدف ، با خطرهاى احتمالى و بلكه قطعىِ اين سفر، منافات ندارد .
امام حسين عليه السلام از يك سو ، سرنوشت اين سفر را مى‏دانست و از خطرهاى آن، كاملاً آگاه بود و از سوى ديگر، براى اتمام حجّت بر مردم، نمى‏توانست همه آنچه را

رو، سيّد مرتضى رحمه اللَّه عليه در تحليل حادثه كربلا مى‏گويد :
اسباب پيروزى بر دشمن، روشن و آشكار بود ، امّا آن اتّفاق بد، ماجرا را دگرگون و معكوس كرد تا جايى كه به انجام رسيد ، آنچه رسيد ^۱ .
هر چند ما با اين نظر ، موافق نيستيم، ليكن به دلايلى كه بيان كرديم ، كوفه را بهترين گزينه براى تحقق اهداف نهضت حسينى مى‏دانيم . توضيح بيشتر اين مطلب، در ادامه همين فصل ، خواهد آمد .