سخنى در باره شهداى حمله نخست‏

معروف است كه در حمله نخست سپاه كوفه به ياران امام حسين عليه السلام ، شمارى از اصحاب امام عليه السلام - كه تعداد آنها بيش از پنجاه نفر برآورد شده است - به شهادت رسيده‏اند ، تا آن جا كه ابن شهر آشوب، در كتاب المناقب، شهداى حمله اوّل را «حدود چهل تن» مى‏داند و از ۲۸ نفرِ آنان نيز به نام، ياد مى‏كند .^۱
به نظر مى‏رسد كه نخستين منبعى كه به شهادت حدود پنجاه تن از اصحاب امام حسين عليه السلام در حمله سپاه كوفه اشاره كرده، الفتوح ابن اعثم است كه پس از اشاره به نخستين حمله (تيراندازى سپاه كوفه) به ياران امام عليه السلام مى‏نويسد :
فَاقتَتَلوا ساعَةً مِنَ النَّهارِ ، حَملَةً واحِدَةً ، حَتّى‏ قُتِلَ مِن أصحابِ الحُسَينِ عليه السلام نَيِّفٌ وخَمسونَ رَجُلاً ^۲ .
سپس ساعتى از روز را در يك حمله ، با هم جنگيدند تا آن كه بيش از پنجاه تن از ياران حسين عليه السلام كشته شدند .
تأمل در گزارش ابن اعثم، نشان مى‏دهد كه مقصود، اين است كه كشته شدن حدود پنجاه تن از اصحاب امام عليه السلام، در اَثناى جنگ و در بخشى از روز عاشورا اتّفاق افتاده است، نه آن كه آنها در حمله اوّل، كشته شده باشند؛ اما خوارزمى،^۳ بدون توجه به

او آراست، حسين عليه السلام نماز صبح را با يارانش خواند - و روايت شده كه آن روز ، دهم محرّم سال ۶۱ [ هجرى ]بود - . او به سخن گفتن ايستاد و پس از حمد و ثناى الهى ، به يارانش فرمود : «خداوند عزّوجلّ ، به كشته شدن شما و من در امروز ، اجازه داده است . بر شما باد شكيب ورزيدن و جهاد كردن!» .^۱