فصل دوم: ریشه‌ها و سرچشمه‌های عقلانیت شیعی (از آغاز تا پایان سده نخست)

درآمد

با توجه به توضیحی که پیشتر ارائه شد، دوره نخست کلام امامیه (از زمان بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله‌ تا حدود سال هشتاد هجری) را می‌توان دوره ریشه‌ها و سرچشمه‌های اندیشه شیعه دانست. همان‌‌‌‌‌‌‌طور که پیش از این نیز گفتیم در این دوره مباحث اعتقادی در جامعه اسلامی مطرح می‌شود، ولی هنوز به سطح نظریه‌پردازی نرسیده و به همین دلیل هنوز نام کلام بر آنها اطلاق نمی‌شود.

بررسی مسئله عقل در این دوره زمینه را برای تحلیل‌های فصل‌های بعدی فراهم خواهد کرد. به بیان دیگر، در این فصل به بررسی مسئله عقل در نگاه امامیه در این دوره می‌پردازیم و در فصل سوم با توجه به ظهور متکلمان و شکل‌گیری کلام نظری و در فصل چهارم با توجه به تعاملات و تأثیر و تأثرات کلام امامیه و معتزله تطور عقل‌گرایی امامیه را نشان خواهیم داد.

مهم‌ترین متن اسلامی سده نخست هجری قرآن کریم است و بررسی اندیشه