چکیده
تطبیق، حمل مفهوم بر مصداق است و مفهوم توسعه‌یافته آن، حمل مفهوم کلّی بر مفهوم محدودتر است.
تطبیق، گاه بعد از جری آیه و استمراربخشی به آن، انجام میشود و گاه بدون انجام جری.
تطبیق می‌تواند بر فرد آشکار، مصداق برتر یا انحصاری صورت پذیرد.
جری به معنای جاری کردن و سرایت دادن حکم مصداقِ تصریح شده در قرآن، به مصادیق کم پیدا، ناپیدا و نوپدید است. جری، گونهای گسترهبخشی به مصداقهای هم‌زمان، یا استمراربخشی به مصداقهای نوپدید آیه است.
جری، گاه در عرصه تأویل است و گاه در عرصه تفسیر. در «جری تأویلی»، ابتدا مفهوم تأویلیِ آیه استنباط میشود و سپس بر مصادیق خارجی آن تطبیق میگردد.
«جری تفسیری» سرایت دادن معنای ظاهریِ آیه، از مصداقهای اوّلیهاش به مصداقهای بعدی است.
فرایند جری در ظاهر امر، به مفهوم ذهنی و تفسیر و تبیین مفهومی آیه نظر ندارد؛امّا در پسْ زمینه خود، بر پایه تفسیر و یا تأویل نشسته است. این تفسیر و یا تأویل نهان، در ذهن فردی که آیه را بر مصداق خارجیاش تطبیق میدهد، وجود دارد و میتوان آن را پشتوانه علمیِ جری دانست.
پرسش و پژوهش
۱. مفهوم جری و تطبیق را توضیح دهید وتفاوت آن دو را با تفسیر و تأویل بیان کنید.
۲. تفاوت جری و تطبیق را توضیح دهید.
۳. برای هر دسته از روایات ناظر به بیان مصداق کامل و انحصاری، یک نمونه ارائه کنید.
۴. سه نمونه از احادیث ناظر به جری را بیابید و تحلیل کنید.
۵. روایات ناظر به تطبیق آیه (إِنَّ یوْمَ الْفَصْلِ میقاتُهُمْ أَجْمَعینَ. یوْمَ لا یُغْنی مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَیئاً وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ. إِلاَّ مَنْ رَحِمَ اللَّهُ)بر اهل بیت علیهم السّلام را گرد آورید و تحلیل کنید.
