فصل دوم : مهدويتنگارى پس از قرن دوازدهم
پس از قرن دوازدهم ، از هنگامى كه صنعت چاپ و برخى عوامل بيرونى چون ارتباط شرق و غرب ، زمينهساز تحوّلات فرهنگى در جوامع اسلامى شد ، بسيارى از موضوعات ، از جمله مسئله «مهدويت» ، كانون توجّه پژوهشگران و نويسندگان قرار گرفته است . اين دوره را مىتوان داراى پنج مشخصه كلّى دانست :
يك . تدوين رسالهها و كتب فراوان ؛
دو . تدوين آثار انتقادى و گاه مغرضانه ؛
سه . تدوين پايان نامههاى دانشگاهى ؛
چهار . انتشار مجلّات موضوعى - تخصّصى ؛
پنج . تدوين فرهنگنامهها و دانشنامهها ؛
شش . مطالعات خاورشناسان .
اينك به اجمال به هر يك از اين محورها نظرى مىافكنيم .
۲ - ۱ . تدوين رسالهها و كتب فراوان
بر اساس آخرين كتابشناسى جامعى كه در موضوع مهدويت تدوين شده ، يعنى كتاب امام مهدى در آينه قلم از ابتدا تاكنون بيش از ۷۵۵۰ اثر تأليف شده است . اگر نوشتههاى دورههاى نخست تا قرن دوازدهم را - كه جمع آنها به ۲۵۴ اثر عدد مىرسد - از آن كم كنيم ، ۷۲۹۶ اثر باقى مىماند و اين يعنى حدود سى برابر تمامىِ آثار دوازده قرن گذشته كه اين ، نشان از گستردگى فوق العاده تأليف و تدوين