9
فرهنگ‏نامۀ مباهله

پروردگارت فراخوان».

از منظر واژه‏شناسى «حكمت»، بيانگر از نوعى استوارى و اتقان است و به هر چيز استوار و نفوذناپذير، اعم از ماده و معنوى، اطلاق مى‏شود، نام گذارى «علم» به «حكمت» نيز بدان جهت است كه از نفوذ جهل، جلوگيرى مى‏كند.۱

خليل بن احمد فراهيدى در تبيين معناى حكمت مى‏گويد:

الحكمة مرجعها إلى العدل والعلم والحلم.۲

بازگشت حكمت به دادگرى، دانش و بردبارى است.

بر پايه اين تعريف، افزون بر «علم»، عنصر «عدل» و «حلم» نيز در بهره‏گيرى از «حكمت» نقش دارند، و اين بدان معنا است كه رعايت عدالت در گفتار و بردبارى در رفتار، بر استحكام منطق مبتنى بر علم، خواهد افزود.

بنابراين، يكى از روش‏هاى مواجهه با دگرانديشان از منظر اسلام، بهره‏گيرى از منطق مبتنى بر حقايق علمى، با رعايت ارزش‏هاى اخلاقى است.

۲. اندرز نيكو

دومين روش اسلام براى مبارزه با انديشه‏هاى غلط، بهره‏گيرى از اندرزهاى نيكو و دلنشين و به تعبير قرآن «موعظة حسنة» است.

«موعظه»، سخنان آموزنده و عبرت انگيزى است كه عواطف شنونده را براى پذيرفتن حق تحريك مى‏كند. بنابراين، «حكمت» از طريق عقل، و

1.ر . ك : معجم مقاييس اللغة ، واژه «حكم» .

2.العين ، واژه «حكم» .


فرهنگ‏نامۀ مباهله
8

درباره اين فرهنگ‏نامه

اين فرهنگ‏نامه در واقع، يكى از شيوه‏هاى اسلام را در رويارويى با دگرانديشان تبيين مى‏كند و از اين رو، اهميتى جهانى دارد. و شايسته است به زبان‏هاى ديگر ترجمه شود.

روش اسلام در مواجهه با دگرانديشان

در اسلام به منظور مبارزه با عقايد موهوم و زدودن باورها و انديشه‏هاى نادرست، و نيز در مواجهه با دگرانديشان، به طور كلى چهار روش توصيه شده است، خداوند سبحان خطاب به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:

«ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَدِلْهُم بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ ؛۱

با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت فراخوان، و با آنان با روشى كه نيكوتر است مناظره كن».

در اين آيه، قرآن كريم سه روش از روش‏هاى مبارزه با انديشه‏هاى نادرست بيان شده است و ضمن آن، خداوند سبحان به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله دستور مى‏دهد كه براى تبليغ حقايق دينى از اين روش‏ها بهره گيرد.

اين روش‏ها عبارت‏اند از:

۱. منطق مبتنى بر حكمت

نخستين روش اسلام براى مبارزه با انديشه‏هاى نادرست، تكيه بر دليل و برهان و استدلال عقلى و علمى و به تعبير قرآن كريم، بهره‏گيرى از منطق مبتنى بر «حكمت» است: «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ ؛ با حكمت مردم را به راه

1.سوره نحل ، آيه ۱۲۵ .

  • نام منبع :
    فرهنگ‏نامۀ مباهله
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3093
صفحه از 149
پرینت  ارسال به