دوستى ، و محبّت خداى سبحان، اصلىترين پايه تكامل مادّى و معنوى ، و دنيوى و اُخروى انسان است .۱
مهمترين نكتهاى كه از جمعبندى احاديث تأكيدكننده بر دوستى در راه خدا و براى خدا ، مىتوان به دست آورد ، اين است كه دوستى براى خدا ، تنها راه رسيدن به جامعه آرمانى مبتنى بر محبّت است و جز از اين طريق ، عداوت و فساد و تباهى، از زمين ريشهكن نخواهند شد و جامعه بشر ، به زندگى دلخواه نخواهد رسيد .
ريشه عداوت
اگر دشمنىها و تباهىها را در سطح جهان با دقّت ريشهيابى كنيم ، به اين نقطه مىرسيم كه اساس همه فتنهها و فسادها خودخواهى است . جنگها ، خونريزىها ، جنايتها ، زشتىها و پليدىها و همه رذايل اخلاقى و عملى ، ريشه در خودخواهى انسان دارند۲ و اگر اين اصلىترين ريشه فتنهها علاج شود ، عداوت ، جاى خود را به محبّت مىدهد و جامعه بشر ، طعم شيرين محبّت را خواهد چشيد .
مبدأ محبّت
علاج خودخواهى ، خداخواهى است.۳ انسان ، تا خداخواه نشود ، از خود تهى نمىگردد و تا از خود تهى نگردد ، نمىتواند حقيقتاً ديگرى را دوست بدارد . از اين رو در حديث قدسى آمده است :
يَابنَ آدَمَ! كُلٌّ يُريدُكَ لِأَجلِهِ وَ أنَا اُريدُكَ لِأَجلِكَ .۴
اى فرزند آدم! هر كسى تو را به خاطر [نياز و منفعت] خود مىخواهد ، در حالى كه من [بىنياز مطلقم و ]تو را به خاطر خودت مىخواهم .
1.ر . ك : دوستى در قرآن و حديث: بخش اوّل و دوم .
2.ر . ك : دوستى در قرآن و حديث : ص ۴۳۱ (تحقيقى در بنياد محبّت خدا) و ص ۴۳۹ (درمان دنيادوستى) .
3.ر . ك : دوستى در قرآن و حديث: ص ۴۴۱ (رمز خودسازى) .
4.ر . ك : دوستى در قرآن و حديث: ص ۳۹۱ ح ۹۳۳ (من دوستت دارم ، پس دوستدارم باش) .
