1045
گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام

وجود ندارد .

ميزان اعتبار زيارت نخست (مشهور به «زيارت ناحيه مقدّسه»)

همان طور كه در متن منقول از كتاب المزار الكبير ملاحظه شد ، اين زيارت ، سند متّصل به ناحيه مقدّسه ندارد و روايت آن ، اصطلاحاً «مُرسَل» است و قابل ارزيابى سندى نيست ؛ ولى مؤلف كتاب المزار الكبير ، در مقدمه اين كتاب ، آورده است :
اما بعد : من در اين كتابم، زيارت‏هاى گوناگونى را براى مشاهد مشرّف ، و نيز آنچه را در آداب مسجدهاى فرخنده وارد شده است ، ودعاهايى را كه پس از نمازها خوانده مى‏شوند ، و مناجات‏هاى لذت‏بخشى را كه در خلوتگاه‏ها با خداوندِ اَزَلى مى‏شود، و آن دسته دعاهايى را كه در امور مهم ، با آنها به خداوندْ پناه برده مى‏شود، گرد آورده‏ام ؛ دعاهايى كه راويان مورد اعتماد، با سند ، از بزرگان [امّت‏] ، نقل كرده‏اند۱ .

برخى گفته‏اند كه اين عبارت ، در توثيق عمومى همه كسانى كه در اَسناد روايات كتابِ ياد شده قرار دارند ، صراحت دارد و از جمله كسانى كه بر اين مطلبْ اصرار دارند ، محدّث نورى است ؛۲ ليكن در اين باره ، توجه به چند نكته ضرورى است :
۱ . ممكن است مقصود ابن مشهدى از عبارت مذكور ، توثيق مشايخ بِلا واسطه روايى خويش باشد . بنا بر اين ، او مى‏خواهد بگويد كسانى كه اين روايات را براى وى نقل كرده‏اند يا در كتب خود نوشته‏اند ، مورد وثوق هستند ، نه اين كه همه كسانى كه در سلسله اسناد روايات كتاب وى (المزار الكبير) آمده‏اند ، مورد وثوق او باشند .
۲ . وقتى برخى از راويان كتاب‏هايى مانند الكافى (با آن همه دقت مؤلف آن) ، ثقه نيستند ، بعيد به نظر مى‏رسد مؤلفى ادعا كند كه همه راويان كتاب او ، مورد وثوق او هستند .

1.المزار الكبير : ص ۲۷ .

2.ر.ك: خاتمة مستدرك الوسائل : ج ۱ ص ۳۵۹ و ج ۲ ص ۴۵۱ .


گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام
1044

سخنى درباره ميزان اعتبار دو زيارت منسوب به ناحيه مقدّسه‏

دو زيارتى كه متن آنها در آغاز اين فصلْ گزارش شد ، به ناحيه مقدّسه‏۱ نسبت داده شده‏اند و از آن جا كه در آنها (بويژه در زيارت نخست) به مصائب سيد الشهدا و ياران آن بزرگوار ، اشاره شده ، مورد استناد و استفاده اهل منبر و ذاكران مصائب اهل بيت عليهم السلام قرار دارند . از اين رو ، آگاهى از ميزان اعتبار آنها ، از اهميت ويژه‏اى برخوردار است ؛ ولى پيش از پرداختن به اين موضوع ، توجّه به چند نكته لازم به نظر مى‏رسد :
۱ . هرچند هر دو زيارت ، منسوب به ناحيه مقدّسه اند ، ليكن زيارتى كه به «زيارت ناحيه مقدّسه» شهرت دارد ، همان زيارت نخست اين فصل است . اين زيارت ، در كتاب موسوم به المزار الكبير (نگاشته ابن مشهدى)۲ آمده است .۳
۲ . علامه مجلسى ، در بحارالأنوار ، زيارت نخست را از كتاب المزار شيخ مفيد نيز گزارش كرده است ؛۴ ليكن در نسخه‏هاى موجود از كتاب المزار مفيد ، اين متن ،

1.ناحيه مقدّسه ، اصطلاحى است كه اماميه ، از نيمه اوّل قرن سوم هجرى و به خاطر شرايط سخت سياسى - اجتماعى ، در نقل مطلب از امامان : هادى عليه السلام و عسكرى عليه السلام و مهدى عليه السلام يا گفتگو درباره ايشان ، آن را به جاى نام امام ، به كار مى‏برده‏اند و عمدتاً در عصر غيبت صغرا و براى امام زمان عليه السلام به كار مى‏رفته است .

2.وى ، محمّد بن جعفر مشهدى حائرى (م ح ۵۷۴ ق) است .

3.المزار الكبير : ص ۴۹۶ - ۵۱۳ .

4.بحارالأنوار : ج ۱۰۱ ص ۳۱۷ .

  • نام منبع :
    گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏ شهرى، تلخیص: مرتضی خوش‌نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 30792
صفحه از 1088
پرینت  ارسال به