۳۵. العمدة: و بالإسناد المقدّم۱ قال الثعلبی فی تفسير قوله تعالى: (فَسئَلوا أهلَ الذِّكرِ)، قال: قالَ جابِرٌ الجُعفی: لَمّا نَزَلَت هَذِهِ الآيَةُ قالَ عَلیٌّ علیه السلام: نَحنُ أهلُ الذِّكرِ.۲
۳ / ۴ / ۲
حبل اللّٰه
(وَ اعتَصِموا بِحَبلِ اللّٰه جَميعاً و لا تَفَرَّقوا و اذكُروا نِعمَتَ اللّٰه عَلَيكُم إذ كُنتُم أعداءً فَألَّفَ بَينَ قُلوبِكُم فَأصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إخواناً و كُنتُم عَلى شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ فَأنقَذَكُم مِنها کَذلِکَ يُبَيِّنُ اللّٰه لَكُم آياتِهِ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ). [آل عمران (۳): ۱۰۳]
۳۶. شواهد التنزیل: أخبرنا محمّد بن عبد اللّٰه الصوفی، قال: أخبرنا محمّد بن أحمد بن محمّد، قال: حدّثنا عبد العزيز بن يحيى بن أحمد الجَلودی، قال: حدّثنی محمّد بن سهل، قال: حدّثنا عبد العزيز بن عمرو، قال: حدّثنا الحسن بن الحسن، قال: حدّثنا يحيى بن علی الربعی عن أبان بن تغلب، عن جعفر بن محمّد، قال: نَحنُ حَبلُ اللّٰه الَّذی قالَ اللّٰه: (وَ اعتَصِموا بِحَبلِ اللّٰه جَميعاً) الآيَةَ.
فالمُستَمسِکُ بِوَلايَةِ عَلی بنِ أبی طالِبٍ المُستَمسِکُ بِالبِرِّ [کَذا]، فَمَن تَمَسَّکَ بِهِ كانَ مُؤمِناً، و مَن تَرَکَهُ كانَ خارِجاً مِنَ الإيمان.۳
1.. بحار الأنوار، سند حدیث را به حدیث قبلی (العمدة، ص۲۸۸، ش۴۶۷) برگردانده است که در آن أبان بن تغلب حضور دارد: «بإسناده إلی الثعلبی من تفسیره عن عبد اللّٰه بن محمّد بن عبد اللّٰه، عن عثمان بن الحسن، عن جعفر بن محمّد بن أحمد، عن حسن بن حسین، عن یحیی بن علی الرِّبعی، عن أبان بن تغلب، عن جعفر بن محمّد صلی الله علیه و اله».
2.. العمدة، ص۲۸۸، ش ۴۶۸ (به نقل از ثعلبی؛ امّا در تفسیر کنونی ثعلبی یافت نمی‌شود)؛ بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۸۴، ح۴۵.
3.. شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۶۹، ح۱۷۸. بخشی از عبارت پایانی در ادامۀ روایت تفسیر فرات (تفسیر فرات الکوفی، ص۹۰ ـ ۹۱، ح۷۲؛ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۸، ح۱۰) که ولایت امام علی علیه السلام را حبل اللّٰه معرفی نموده، آمده است؛ ولی این عبارت، با ذیل این روایت که در صدد معرفی همۀ اهل بیت علیهم السّلام به عنوان «حبل اللّٰه» است، متناسب نیست.
ـ تا آیهٔ شریفه، بدون عبارت پایانی و با سند متفاوت ... حین در: العمدة...؛ بحار الأنوار، ج ۲۴... ح ۱۲.
ـ بدون سند کامل، مرسل از ابان بن تغلب از امام صادق علیه السلام در: الکشف...؛ مجمع البیان...؛ المناقب...؛ بحار... ۸۳ (با اختلاف اندک) ←
→ ـ جالب آن که العمدة، از... العمدة، ص۲۸۸، ح ۴۶۷ (بدون عبارت پایانی و با سند متفاوت از حسن بن حسین)؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۸۴، ح۳ و ج۳۶، ص۱۹، ح۱۲؛ الكشف و البيان، ج۳، ص۱۶۳ (بدون سند کامل مرسل از أبان بن تغلب از إمام صادق علیه السلام)؛ مجمع البيان، ج۲، ص۸۰۵؛ روض الجنان و روح الجنان، ج۴، ص۴۶۴ ـ ۴۶۵؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۲۱۴؛ با اندک اختلاف در بحار الأنوار، ج۲۴، ص۸۳. جالب آن که العمدة، از الکشف و البیان ثعلبی نقل کرده و برای حدیث، سند ذکر کرده است.
