259
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

به نظر می‏رسد كه وی همان سعد بن ابی سعید بلخی است كه در روایات آمده است و كلمة «ابی» از قلم شیخ طوسی افتاده است؛۱ چه این که او نیز راوی امام هفتم است۲ و در متون روایی، نام «سعد بن سعید» نیامده است.

[۱۰‌.] سلم بن سالم بلخی

ابو محمّد (ابو عبد الرحمان) سلم یا سالم بن سالم بلخی، از راویان امام صادق علیه السلام است. شیخ طوسی، نام او را با عنوان «سلم بن سالم بلخی» در شمار راویان امام ششم آورده است.۳

در بارة وی در متون شیعی مطلبی یافت نشد؛ امّا در متون اهل سنّت در بارة او مطالب بسیاری آمده است. ابو محمّد بلخی، محدّثی زاهد در بلخ بوده كه به كثرت عبادت و صیام در عصر خویش شهره بوده است. برخی او را از مرجئه دانسته‏اند.۴ مهم آن است كه روایات وی، در نزد عامّه، ضعیف ارزیابی شده و آنان احادیث او را ترك كرده‏اند. در تاریخ زندگی وی آمده است كه وقتی به بغداد آمد، علیه هارون الرشید سخن گفت و خلیفه، وی را به زندان افكند. او تا زمان مرگ هارون، در زندان به سر ‏برد و پس از آزادی، راهی مكّه شد و تا پایان عمر در آن جا بود. وفات وی را ذی حجّه سال ۱۹۶ ثبت كرده‏اند.۵

[۱۱‌.] شقیق بن ابراهیم بلخی

ابو علی شقیق بن ابراهیم بن علی ازدی بلخی،۶ از محدّثان و زاهدان پرآوازة بلخ است. وی در قرن دوم می‏زیسته و توفیق زیارت امام كاظم علیه السلام را داشته است.۷

1.. معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۶۹، ش۵۰۴۵.

2.. ثواب الأعمال، ص۲۰۸.

3.. رجال الطوسی، ص۲۱۹، ش۲۹۰۱.

4.. لسان المیزان، ج۳‌، ص۶۳؛ میزان الاعتدال، ج۲‌، ص۱۸۵.

5.. لسان المیزان، ج۳‌، ص۶۳.

6.. الأعلام، ج۳، ص۱۷۱.

7.. دلائل الإمامة، ص۳۱۷ ـ ۳۱۸.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
258

[۶‌.] خضر بن ابی فاطمه بلخی

خضر بن ابی فاطمه با دو واسطه از امام صادق علیه السلام روایت كرده است. او در تفسیر «سلام علی آل یاسین»، روایتی را گزارش كرده كه امام صادق علیه السلام فرموده است: «یاسین، پیامبر خدا و آل یاسین، ما اهل بیت هستیم».۱

[۷‌.] زیاد بن سلیمان بلخی

شیخ طوسی، نام زیاد بن سلیمان بلخی را در شمار راویان امام كاظم علیه السلام آورده است.۲

[۸‌.] سعد بن ابی سعید بلخی

سعد بن ابی سعید بلخی۳ یا سعید بن ابی سعید بلخی،۴ از راویان امام كاظم علیه السلام است و روایات متعدّدی را از آن امام گزارش كرده است.۵ شیخ طوسی در كتاب رجال خود، نام «سعد بن سعید بلخی» را در شمار راویان امام كاظم علیه السلام آورده است.۶ به نظر می‏رسد كه وی همان سعد بن ابی سعید بلخی است كه در روایات آمده است. فضل بن كثیر مداینی۷ و سلام بن ابی عمیرة خراسانی،۸ دو تن از شاگردان او هستند. متون روایی وی، نشانگر اعتقادات شیعی اوست.۹

[۹‌.] سعد بن سعید بلخی

شیخ طوسی، سعد بن سعید بلخی را در شمار راویان امام كاظم علیه السلام آورده است.۱۰

1.. معانی الأخبار، ص۱۲۲، ح۱؛ الأمالی، صدوق، ص۵۵۸، ح۷۴۳.

2.. رجال الطوسی، ص۳۳۷، ش۵۰۱۵.

3.. ثواب الأعمال، ص۲۰۸.

4.. علل الشرائع، ج۲، ص۶۰۲، ح۶۲.

5.. رجال الطوسی، ص۳۳۸.

6.. بشارة المصطفی، ص۸۱ و ۱۳۳.

7.. ر.ک: ثواب الأعمال، ص۲۰۸؛ علل الشرائع، ج۲، ص۶۰۲، ح۶۲.

8.. رجال الطوسی، ص۳۳۸.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 32967
صفحه از 356
پرینت  ارسال به