133
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم

و نيز از اوست :

اگر آن نائب رحمان زدرم باز آيدعمر بگذشته به پيرانه‏سرم باز آيد
دارم امّيد خدايا كه كنى تأخيرى‏در اجل تا به سرم، تاج سرم باز آيد
گر نثار قدم مهدى هادى نكنم‏گوهر جان به چه كار دگرم باز آيد؟!
آن كه فرق سَر من خاك كف پاى وى است‏پادشاهى كنم ار او به سرم باز آيد
كوس نودولتى از بام سعادت بزنم‏گر ببينم كه شه دين زدرم باز آيد
مى‏روم در طلبش كوى به كو، دشت به دشت‏شخصم ار باز نيايد، خبَرم باز آيد
«فيض» نوميد مشو در غم هجران و منال‏شايد ار بشنود آه سَحرم ، باز آيد.۱
و نيز از اوست :
اَلا يا اَيّها المهدى مُدامَ الوَصل ناوِلهاكه در دوران هجرانت بسى افتاد مشكل‏ها
صبا از نكهت‏۲ كويت نسيمى سوى ما آوردز سوز شعله شوقت چو تاب افتاد در دل‏ها
چو نور مهر تو تابيد بر دل‏هاى مشتاقان‏ز خود آهنگِ حق كردند، بربستند محمل‏ها
دلى بى‏بهره از مِهرت حقيقت را كجا يابد؟حق از آيينه رويت تجلّى كرد بر دل‏ها
به كوى خود نشانى دِه كه شوق تو محبّان راز تقوا داد زادِ ره ، ز طاعت بست محمل‏ها
به حق، سجّاده تزيين كن، مَهِل‏۳ محراب و منبر راكه ديوانِ فلك‏صورت، از آن سازند محفل‏ها
«شب تاريك و بيم موج و گردابى چنين هايل»۴ز غرقاب فراق خود رهى بنما به ساحل‏ها
اگر دانستمى كويت به سر مى‏آمدم سويت‏خوشا گر بودمى آگه ز راه و رسم منزل‏ها
چو بينى حجّت حق را به پايش جان فشان اى «فيض»«متى ما تَلقَ مَن تَهوى‏ دَعِ الدّنيا وأهمِلها»۵ .۶

1.خوشه‏هاى طلائى : ص ۱۲۱ .

2.نكهت : بوى خوش .

3.هليدن و هشتن : رها كردن .

4.تضمينى است از شعر حافظ شيرازى .

5.ديوان فيض كاشانى: ص ۸۲ ، دانش‏نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۱۹۷.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
132

۱۱ / ۶

ملّامحسن فيض كاشانى‏۱

صبا به لطف بگو ختم آل‏طاها راكه فرقت تو به زارى بسوخت دل‏ها را
قرار خاطر ما هم تو مى‏توانى شد«كه سر به كوه و بيابان تو داده‏اى ما را»۲
بُرون خرام ز مغرب كه تيره شد آفاق‏ز رسم خويش بگردان طلوع بيضا را
بيابيا كه حضور تو مُرده زنده كُندز آسمان به زمين آورد مسيحا را
نمانْد صبر و سكون بعد از اين به هيچ دلى‏به وصل گل برسان بلبلان شيدا را
خوش آن زمان كه به نور تو راه حق سپريم‏طريق و منزل و مقصد يكى شود ما را
نهد به پاى تو سر «فيض» و جان كند تسليم‏گذشت قطره زمستى چو ديد دَريا را.۳

1.محمّد بن شاه مرتضى، مشهور به «ملّا محسن فيض كاشانى»، از فقيهان و حكيمان معروف عصر صفوى است. او در قم به دنيا آمد و در اين شهر و سپس كاشان به تحصيل پرداخت. آن‏گاه در شيراز نزد سيّد ماجد بحرانى و ملّا صدرا تلمّذ كرد. وى تأليفات فراوانى دارد كه از جمله آنها مى‏توان: اصولُ المعارف، كلمات مكنونة، الصافى، الوافى و المَحَجّة البيضاء، را نام برد. بيش از شش هزار بيت شعر از وى باقى مانده است. او سال‏هاى پايانى عمر خويش را در كاشان زيست و به سال ۱۰۹۱ ق، همان‏جا در گذشت (معادن الحكمة: ج ۱ ص ۱۶۹، مقدمه ديوان فيض، رساله شرح صدر، ضميمه ده رساله فيض كاشانى: ص ۵۸ - ۶۲، الوافى: ج ۱ ص ۲۳) .

2.تضمينى است از شعر حافظ شيرازى .

3.خوشه‏هاى طلائى: ص ۲۵، ديوان ملّا محمد محسن فيض كاشانى .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20227
صفحه از 367
پرینت  ارسال به