تاريخ انتشار: سه شنبه 1398/11/8
کد خبر: 69460

میز گفتگوی "مرتبه پذیری مسئولیت اخلاقی از دیدگاه قرآن و حدیث" برگزار شد

به همت گروه اخلاق کاربردی پژوهشگاه قرآن و حدیث، میز گفتگوی"مرتبه پذیری مسئولیت اخلاقی از دیدگاه قرآن و حدیث" با هدف تبیین مفهوم و مراتب مسئولیت اخلاقی از منظر اخلاق اسلامی در پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، آقای محمدامین خوانساری، عضو هیأت علمی گروه اخلاق نظری پژوهشگاه قرآن و حدیث، در هجدهمین میز گفت و گوی اخلاق گفت: تاریخ حیات انسان نشان می‌دهد که بیشتر جنایت‌ها، نزاع‌ها و تجاوزهای انسان ریشه در بی‌مسئولیتی دارد‌‌. مسئولیت‌ناپذیری ‌انسان‌ها، تصویری خوف‌ناک از جهان ارائه می‌کند که در آن ارزش های اساسی و مفاهیم بنیادین بی‌معنا می‌شوند و دیگر مجالی برای ادای وظایف انسان نسبت به دیگران، خداوند، محیط پیرامونش و حتی خودش باقی نمی ماند.

ایشان مسئولیت را از جمله موضوعات مهم دینی، اخلاقی، فلسفی و حقوقی دانست که در حوزه اخلاق با عنوان "مسئولیت اخلاقی" طرح شده است‌‌.

وی تصریح کرد: درباره این مفهوم در فلسفه اخلاق، مباحث پردامنه‌ای در دو حوزه اخلاق هنجاری و اخلاق فلسفی مطرح شده است‌‌.

پژوهشگر گروه اخلاق نظری پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی افزود: نظریه های اخلاقی مانند پیامدگرایی و وظیفه گرایی، براساس مبانی و پیش فرض هایی که داشته اند، به گونه های مختلفی به تفسیر مسئولیت اخلاقی پرداخته اند و بر مسائلی مانند شایستگی، استحقاق، اتصاف، و قابلیت اسناد تاکید کرده اند و تفسیری سازگار با نظریه شان از مفهوم مسئولیت اخلاقی ارائه کرده اند.

وی در تحلیل مفهوم مسئولیت اخلاقی از منظر اخلاق اسلامی گفت: در این فرصت بنا داریم مفهوم مسئولیت اخلاقی را براساس مبانی اندیشه اسلامی و مستند به منابع اسلامی به خصوص قرآن کریم و احادیث واکاوی کرده و تبیینی سازگار از مفهوم مسئولیت اخلاقی در منظر اخلاق اسلامی  ارائه نماییم. به این منظور لازم است که نگاهی گذار به معنا و ماهیت مسئولیت اخلاقی در اندیشه فلسفی داشته باشیم و تطابقی از تکلیف و مسئولیت در اندیشه دینی داشته باشیم.  

ایشان تصریح کرد: مطابق با این تبیین و نتایج به دست آمده،  مسئولیت اخلاقی مفهومی هماهنگ با نظام تکلیفی در اندیشه اسلامی است. در نظام اخلاق اسلامی، مسئولیت اخلاقی و مسئولیت دینی، نه تنها مانع یکدیگر نیستند بلکه پشتیبان یکدیگر هستند.در این منظر، معیارهای ارزشی گوناگون و متکثری در مسئول قلمداد کردن عامل‌های اخلاقی وجود دارد.

آقای خوانساری افزود:براساس مبانی کلامی اخلاق در اندیشه اسلامی، تکلیف انسان به بالاتر از توانش قبیح است، فلذا مسئولیت اخلاقی را نمی‌توان نسبت به همه عامل‌های اخلاقی به صورت یکسان توقع داشت.  بنابراین در منظر دینی و مبتنی بر شواهد دینی، ظرفیت عامل های اخلاقی در انجام مسئولیت اخلاقی نادیده گرفته نشده است و انسان ها براساس میزان توانایی و شایستگی ها و شرایطی که دارند مسئولیت دارند و برهمان اساس هم باید پاسخگو باشند. از این منظر، مسئولیت مراتبی فراگیر و فرارونده دارد که امکان رشد و تحول اخلاقی را  برای همگان فراهم می سازد.

در ادامه این جلسه حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی عضو هیأت علمی گروه اخلاق کاربردی پژوهشگاه قرآن و حدیث، نظریه مرتبه پذیری مسئولیت اخلاقی از دیدگاه قرآن و حدیث را مورد ارزیابی قرار داد و پس از آن به پرسش های حاضران پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است، میز گفتگوی "مرتبه پذیری مسئولیت اخلاقی از دیدگاه قرآن و حدیث" روز دوشنبه ۷ بهمن ساعت ۱۰ با دبیری حجت الاسلام سبحان نقدی پور و با حضور جمعی از پژوهشگران پژوهشگاه در اتاق جلسات پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی برگزار گردید.