در این جلسه حجت الاسلام دکتر پسندیده رئیس پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی و دکتر محمود گلزاری، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گزارش جامعی را با عنوان چارچوب نظری شادکامی در منابع اسلامی ارائه دادند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث به نقل از سایت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، هفتصد و نوزدهمین جلسه شورای فرهنگ عمومی به ریاست دکتر سیدعباس صالحی و اعضای شورا با ادامه بررسی برنامه های ارتقای فرهنگ سرور – الگوی شادکامی اسلامی – برگزار شد.
حجت الاسلام دکتر پسندیده در این جلسه، ضمن ارائه تعاریفی از مفهوم شادکامی در قرآن و حدیث بیان داشت: در متون اسلامی موضوع سعادت به صورت گسترده مورد بحث قرار گرفته است، اما از نظر علمی مورد بررسی کامل قرار نگرفته و از این رو ضروری است که چارچوب نظری شادکامی مورد بررسی قرار گیرد.
وی همچنین بیان داشت: نتایجی که از پژوهش بر روی حدود ۳۰۰ آیه و بیش از ۲۰۰۰ حدیث که از منابع شیعه و اهل سنت بود، انجام شد، نشان می دهد احساس شادکامی به عنوان یک فرآیند روانی دو مؤلفه اساسی دارد که یکی «رضامندی» و دیگری «نشاط» است.
رئیس پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی عوامل رضامندی را در شش گروه برشمرد که عبارتند از: توان انطباق، خیرباوری، خیرآوری، خیریابی، خیرگرایی و خیرشناسی واقعی که برای رضامندی، به شناخت مصادیق عینی «خیر» نیازمندیم و نکته مهم این است که وقتی پایه های نظری رضامندی و نشاط را تحلیل می کنیم به یک نقطه مشترک می رسیم و آن «الله» است یعنی سّر مطلب در آن است که شادکامی بر یک سری واقعیت های توحیدی استوار است.
عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در پایان این گزارش بیان داشت: برنامه نشاط باید مبتنی بر «اصلاح الگوی هیجانات مثبت» باشد که فرد در این اقدام هیجانات مثبت را براساس الگوی الهی تجربه خواهد کرد که بدین منظور باید اقداماتی در زمینه «تجربه هیجانات مادی و حسی» و «تجربه هیجانات معنوی» انجام شود و طراحی برنامه هایی با چنین ویژگیهایی می تواند راهکاری برای به باشی، سلامت روان و تربیت باشد.
همچنین دکتر گلزاری ضمن اشاره به سابقه بیست ساله شادی و نشاط در حوزه روانشناسی بیان داشت: از سال ۱۳۹۵ رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا آغاز شد که از رشد بسیارخوبی هم بهره مند بوده و عرصه‌های فراوانی را نیز فرا گرفته است و تفاوت آن با دیدگاه‌های قبلی روانشناسی در این است که توجه آن بر روی افراد سالم متمرکز شده است.
وی در ادامه بیان داشت: حوزه روانشناسی معتقد است بیش از ۷۰% افراد هر جامعه‌ای بدون مشکل هستند و اگر در کوتاه مدت دچار مشکل و آسیب‌هایی می‌شوند، ریشه‌دار نیست و روانشناسی در حوزه نظری از این مسئله غافل بوده و بیشتر بر روی اضطراب، افسردگی، اعتیاد و بزهکاری کار کرده است تا پیرامون امید، شادی، نشاط، معنویت و اخلاق که جزو جنبه‌های مثبت و اصلی انسان است.
دکتر گلزاری ساده ترین سطح افزایش شادی را شادی ناپایدار و گذرا عنوان کرد و بیان داشت : آنچه که در بررسی ها مشخص شد، همان است که در ادبیات دینی ما به آن نشاط می‌گویند. نشاط یک سطح است، اما سطح عمیق‌تر آن را شادی اصیل می‌گویند که هم مفهوم سعادت است.
وی در ادامه بیان داشت: در مقاله طرح ملی شادکامی که برای سیاستگذاران و مدیران اجرایی کشورها تبیین شده است، شاخص‌های ملی و عوامل سیاسی مرتبط با شادکامی را بدین صورت برمی‌شمارند: میزان پایین طلاق، عضویت در سازمان‌های مردم نهاد، اعتماد زیاد مردم به دولت و مؤسسات، مردم‌سالاری در سازمان‌ها و ادارات، درآمد مکفی مردم بدون آزمندی و فزون‌طلبی، باورهای مذهبی قوی و راهگشا، رضایت شغلی کارکنان و کارمندان، بهره‌وری و قدرت تولید، سلامت جسمانی، سلامت روانی، روابط اجتماعی مثبت و سازنده، سرمایه اجتماعی بالا، رغبت به ازدواج و استحکام خانواده.
دکتر گلزاری در پایان گزارش خود اظهار داشت: باید به مردم آموزش دهیم و برای آنها فرصت‌هایی را فراهم آوریم که بخشی از زمان خود را از طریق برقراری روابط اجتماعی سالم و گفتگوهای مثبت و سازنده در خانواده و با دوستان، صرف افزایش شادکامی و به باشی خود کنند. نظام آموزشی فرزندان خود را در جهت شاد و خوشبین بودن و امیداورتر شدن بازسازی کنید. به بهداشت و سلامت عمومی مردم توجه جدی نمایید. دوران کودکی را مرکز برنامه‌های رشد و شکوفایی شادکامی قرار دهید و برای آموزش مادران و معلمان ابتدایی برنامه‌ریزی کنید و مردم را برای مشارکت در جامعه مدنی توانمند سازید.
دکتر صالحی ضمن تقدیر از اقدامات ارزشمند دانشگاه قرآن و حدیث بیان داشت: ضرورت هایی که در این جلسه ارائه شد برای همه کاملاً روشن است و به نظر میرسد چهار سطح را می توانیم در این خصوص تعریف نماییم که در سطح اول باید در شورا مبادی و تمهیداتی را به عنوان وظایف در نظر بگیریم که در مبانی و شاخص های الگوی نظری شادکامی اثرگذار باشد.
رییس شورای فرهنگ عمومی سطح دوم را تحلیل وضعیت موجود ایران از لحاظ شادکامی و سطح سوم را الگو و مسیر اقدامی حوزه شادکامی در ایران برشمرد و اظهار داشت: اما سطح چهارم که به شورای فرهنگ عمومی برمیگردد و باید هر چه سریعتر نیز به این سطح نزدیکتر شویم این است که وظایف و مسئولیت های نهادهای فرهنگی در حیطه بحث شادکامی جامعه ایرانی مشخص شود، چه بحثهای بنیادین میان مدت و چه بحثهای کوتاه مدت.
صالحی در پایان بیان داشت: این مسأله، مسأله بسیار مهمی است و انشاءالله شورای فرهنگ عمومی با هم افزایی دستگاه های فرهنگی و مجموعه هایی که در این زمینه پیشنهادهایی را دارند بتواند نقطه های عملیاتی و اجرایی کار را دنبال نماید.
