««« مطالعه کتاب »»»
نام منبع : فرهنگ نامه اعتکاف
پدید آورنده :
سایر پدیدآورندگان : عبدالهادی مسعودی
تعداد جلد : 1
ناشر : انتشارات دارالحدیث
محل نشر : قم
تاریخ انتشار : 1396
نوبت چاپ : اول

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، همزمان با در پیش بودن ایام اعتکاف، کتاب فرهنگ نامه اعتکاف، تألیف حضرت آیت الله ری شهری، به زبان فارسی - عربی منتشر شد.

فرهنگ‌نامه اعتکاف، به عنوان یکی از مجموعه فرهنگ‌نامه ‏های پژوهشگاه قرآن و حدیث، که برگرفته از دانش‏نامه قرآن و حدیث می باشد و با هدف استوار سازی فرهنگ دینى، اصلاح فرهنگ عمومی و ترویج معارف اصیل اسلام، منتشر شده است.

اهمّیت تقویت فرهنگ اعتکاف

سنّت اعتکاف، یکی از سازنده ‏ترین برنامه ‏های معنوی در اسلام، بلکه دیگر ادیان الهی است، اهتمام فراوان سالکان راه خدا، بویژه شخص پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم به این عبادت، و نیز مقیاس قرار دادن آن برای تبیین فضیلتِ شماری از عبادات و کارهای نیک، نشانه جایگاه ویژه این برنامه عبادی در تعالی و تکامل انسان است. از این رو تلاش برای فرهنگ‌ سازی و همگانی کردنِ اعتکاف در جوامع اسلامی در شمار نخستین اولویت ‏های نهادهای فرهنگی است.

در کنار تلاش برای توسعه و تعمیق فرهنگ اعتکاف، برنامه ‏ریزی جهت آسیب‏ زدایی از این عبادت نیز فوق العاده مهم و ضروری است؛ زیرا بدون توجّه به این نکته، همه تلاش‏ ها بى ‏ثمر خواهد بود.

نگاهی به فرهنگ نامه اعتکاف

این فرهنگ‌نامه، به پیشنهاد «ستاد اعتکاف و شورای علمی جشنواره‌های بین المللی اعتکاف» و به منظور توسعه و تعمیق فرهنگ اعتکاف نگارش یافته است. در این کتاب، ره‌نمودهای اهل بیت علیهم السلام درباره این عبادت و نکات شایان توجّه برای معتکفان، با نظمی نوین و نسبتاً جامع در شش فصل، به قرار ذیل آورده شده است.

فصل یکم: فضیلت، واجبات و آداب اعتکاف

فصل دوم: معتکف و برکات حضورش در مسجد

فصل سوم: معتکف و برکات روزه

فصل چهارم: فضیلت ماه رجب و روزۀ آن

فصل پنجم: دوچندان شدن برکات یاد خدا برای معتکف

فصل ششم: کارهای شایسته برای معتکف

درآمدِ فرهنگ‌نامه، جمع‏بندی مطالب همه فصل ‏های این کتاب است و محورهای اصلی درآمد، عبارت اند از: واژه ‏شناسی اعتکاف، کاربردهای آن در قرآن و حدیث، تبیینِ فضیلت، واجبات، آداب و برکات اعتکاف.

 

اشاره ‏ای کوتاه به محتوای فصل‌های این فرهنگ‌نامه:

فصل اوّل، شامل ره‌نمودهایی دربارۀ فضیلت اعتکاف، شروط و آداب آن، همراه با بیان بافضیلت ‏ترین مکان و زمان این عبادت است.

فصل دوم، ابتدا به نخستین عمل واجب در اعتکاف، یعنی اقامت در مسجد پرداخته است. از این رو، فضیلت حضور در مسجد و ملازمت با آن، فضیلت نماز خواندن و تعلیم و تعلّم در مسجد، و نیز برکات مسجد بیان شده است. سپس دومین عمل واجب اعتکاف یعنی روزه‏داری آمده است.

در فصل سوم، آثار و برکات روزه، تبیین مى ‏گردد.

در کشور ما ایران، اعتکاف در ایّام البیض رجب (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب) تقریباً به صورت یک فرهنگ مورد استقبال قرار گرفته است. از این رو در فصل چهارم فرهنگ‌نامه، عظمت ماه رجب و گستردگی رحمت الهی در آن و نیز فضیلت روزه‌داری آن بویژه سه روز میانی ماه بیان شده است.

فصل پنجم به برکات یاد خدا اختصاص دارد. از آن جا که اصلى ‏ترین رکن اعتکاف، یاد خداست، همۀ برکاتی که در این فصل برای یاد خداوند سبحان بیان شده، برکت‏ های اعتکاف نیز هست؛‌ بلکه برکات یاد خدا برای معتکف، مضاعف خواهد بود؛ زیرا معتکف، روزه‏ داری است که همۀ قیود زندگی روزمرّه را رها کرده، در خانۀ خدا اقامت گزیده، با خالق خود خلوت نموده، و روی از هر چه غیر اوست، برتافته است. بنابراین، برکات روزه‏ داری و اقامت در مسجد نیز بر آثار ذکر، افزوده مى ‏شود و به عبارتى، یاد خدا عمق بیشتری در جان پیدا می‏ کند و طبعاً برکات مضاعفی نصیب معتکف مى‏ گردد.

در فصل ششم، که پایان‌بخش این فرهنگ‌نامه است، ره‌نمودهایی ارائه شده که اهتمام به آنها، موجب تقویت آثار اعتکاف است، مانند: کثرت ذکر و استغفار، اُنس با خداوند سبحان و کتاب خدا، اُنس با کتاب‌هایی که معرفت دینی انسان را تقویت می‏ کنند.

در ادامۀ این فصل، به سحرخیزی و نافلۀ شب، اعمال ویژۀ ماه رجب، و شماری از زیباترین و پرمحتواترین دعاها و مناجات‏ های رسیده از اهل بیت علیهم السلام اشاره شده که موجب بهره‌گیری بیشتر از برکات اعتکاف‌اند.

کتاب فرهنگ نامه اعتکاف، تألیف حضرت آیت الله ری شهری و با ترجمه حجت الاسلام عبدالهادی مسعودی از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث، به زبان فارسی - عربی، در قطع رقعی، در ۳۵۲  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۶با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.